ARTYKUŁY

ZAIKS - Z CZYM TO SIĘ JE

Czym jest ZAiKS?

Postaram się pigułce opisać czym jest ten „straszny ZAIKS” o który wszyscy pytają.

Podmiotami odpowiedzialnymi za zarządzanie i ochronę praw autorskich twórców, wykonawców czy producentów, w tym też za udzielanie licencji na korzystanie z utworów muzycznych są organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Jedną z takich organizacji zajmującą się reprezentacją autorów i kompozytorów polskich i zagranicznych jest ZAiKS.

Poza ZAiKS’em są jeszcze takie organizacje jak:

1. STOART – Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców;

2. SAWP – Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych;

3. ZPAV – Związek Producentów Audio-Video.

Jak widzisz, każda z tych organizacji działa w innym obszarze praw chronionych (twórców, producentów fonogramów i wideogramów oraz artystów wykonawców) i to właśnie do tych podmiotów powinieneś się zwrócić celem uzyskania zezwolenia na wykonywanie, czy odtwarzanie muzyki na swojej imprezie.
Czemu tak jest i po co tyle tych organizacji ? Pozwól, że zostawię to pytanie bez odpowiedzi…

Kto płaci?

Według prawa Polskiego opłatę ponosi organizator. Jeśli zlecasz kompleksowe zorganizowanie Twojego przyjęcia restauracji, firmie eventowej etc., która zawodowo zajmuje się organizacją imprez i wynajmie na czas trwania Twojego przyjęcia DJ’a, to restauracja, jako organizator powinna zalegalizować wszystkie aspekty swojej działalności i zająć się również opłatą dla ZAiKS, STOART (w ramach tej organizacji załatwi również kwestie związane z SAWP), ZPAV.

“Powinna” co nie oznacza, że obowiązków tych dopełni. Upewnij się, zatem czy restauracja ma stosowne zezwolenia i opisz poczynione ustalenia w umowie z restauracją. Jeśli nawet restauracja będzie posiadać odpowiednie zgody nie oznacza to, że Ty będziesz zupełnie zwolniony od opłaty za tantiemy. Uiścisz ją zapewne jako wynagrodzenie dodatkowe dla restauracji. DJ nie opłaca wyżej wymienionych opłat, a jedynie musi posiadać legalną muzykę, oraz udostępnić organizatorom listę utworów, które grał podczas imprez.

Jaka jest wysokość opłat i od czego zależy?

Opłata za publiczne wykonywanie czy odtwarzanie muzyki nie jest stała i (w przypadku odtwarzania) dla każdej z ww. organizacji jest różna.

W przypadku ZAiKS opłata ta uzależniona jest od szeregu zmiennych:
1. rodzaju imprezy;
2. szacunkowej liczb gości;

3. rodzaju muzyki tzn. czy będzie to muzyka wykonywana przez zespół czy odtwarzana przez DJ’a;

4. wynagrodzenia zespołu/DJ’a;

5. rodzaju lokalu;

6. miejscowości, w której impreza się odbędzie;

7. oraz innych…

Dla przykładu, przyjęcie w restauracji pod Krakowem, przy odtwarzaniu muzyki przez DJ’a, którego wynagrodzenie wyniesie 4.000,00 zł, przy liczbie 160 gości i przyjęciu jednodniowym opłata do ZAiKS wyniesie 400,00 złotych brutto.

Dodatkowo przy DJ-u dojdą opłaty do STOART, SAWP oraz ZPAV, więc w łącznym rozrachunku może to być wcale nie mała kwota, którą powinno się wziąć pod uwagę decydując się na oprawę muzyczną.

Ale spokojnie, to tylko teoria J  W praktyce, cena może okazać się niższa a formalności łatwiejsze. Część rzeczy można zrobić on-line.

A co, jeśli nie zapłacisz?

Jeśli nie załatwisz wymaganych zezwoleń i nie uiścisz opłat musisz liczyć się z ryzykiem kontroli i odpowiedzialności (w tym również Twojej) zarówno karnej jak i cywilnej. Przed odpowiedzialnością nie uchroni Cię niestety ani Twoja dobra wola, ani niewiedza, ani milion innych spraw na głowie, które spowodowały, że zapomniałaś/eś, czy nie zdążyłaś/eś dopełnić formalności.

Konsekwencje jakie mogą Cię spotkać to m.in. obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. A z tych bardziej dotkliwych – sprawa karna.

Jak dopełnić formalności?

Wystarczy, że skontaktujesz się z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, wypełnisz stosowny formularz, a przygotowaniem odpowiedniego zezwolenia oraz wyliczeniem opłaty zajmie się ta organizacja. Tobie pozostanie jedynie podanie wymaganych informacji i uiszczenie opłaty.

Podsumowanie

Temat ZAIKS’u to temat rzeka. Tu postarałem się zebrać najważniejsze informacje. Pamiętajcie jednak, że kontroli imprez zamkniętych dokonuje właściwy organ wraz z prokuratorem i policją. Dlatego też polecam Wam samodzielne dopełnienie wszystkich formalności związanych z legalnym odtwarzaniem muzyki, ponieważ osobiście nie wyobrażam sobie kontroli przy setce gości i tłumaczenia się w tak ważnym dniu, że wcale nie okradam autorów muzyki…